13 – Yaşlılıkta Yaşam
Bilgilendirme broşürü no. 13
“Yaşlılıkta yaşam– konusu birbirinden farklı yaşam şekilleri ve türleri içerir. En önemli hizmetler arasında yer alanlar şunlardır:
- Yaşlılar evi
- Yerleşim hizmeti ya da refakatli yerleşim
- Ortaklaşa yaşam
- Ayakta bakım yapılan toplu konutlar
- Bakımevi
Bu yaşam tipleri, hem bakım yoğunluğu açısından hem de kendi kendine yaşama konusunda birbirinden farklıdır.
Yaşlılar Evi
Yaşlı evleri, sadece yaşlı insanlara yönelik dairelerin bulunduğu, evin konumu, donanımı ve yaşam durumu açısından, az ya da çok, yaşa uygun yaşam şartlarını sunan yerlerdir. Münferit binaların içerisindeki dairelerin donanımları çok farklıdır. Genelde ek servis yoktur. Ancak bazı yaşlı evlerinde, yaşlı bakıcıları tarafından sosyal bakım ve danışmanlık hizmetleri uygulanmaktadır.
Çok farklı donanımlara sahip olmalarına rağmen, çoğu yaşlılar evi ortaklaşa kullanan mekânlara ve asansörlere sahiptir. Dairelerin tekerlekli sandalyede olan biri tarafından kullanması, yalnızca bazı daireler için mümkündür. Yaşlılar evine taşınmanın şartı, yaşam yetki belgesine (WBS) sahip olmaktır. Gelecekti kiracılar ayrıca kendi ev işlerini kendileri idame ettirebiliyor olmalıdırlar.
Yerleşim Hizmeti (Bkz. Bilgilendirme Broşürü No.14)
“Yerleşim Hizmeti– tanımı net ve korumalı bir ifade değildir. Ayrıca yerleşim artı ya da refakatli yerleşim olarak da tanımlanır. Yerleşim hizmeti tesisleri, hem donanımları hem de hizmetleri açısından farklılık gösterir. Tüm konseptlerde ortak olduğu gibi, bu yaşam şeklinde de kendi başına, kendine ait bir dairede ilave hizmetler sunulur.
Hizmet şekilleri farklı olmakla beraber, hizmet yelpazesi ev acil çağrı sisteminden kapıcı hizmetlerine, kültürel hizmetlerden yerinde bakım destek noktalarına kadar uzanmaktadır.
Hizmetler tüm konut sakinleri tarafından finanse edilecek temel hizmetler ve ihtiyaca göre kişisel olarak hesaplanan seçmeli hizmetlere bölünürken, kira, temel ve seçmeli hizmet tutarları, gerçek masrafları belirlemektedir. “Yaşlı rezidansları–, yerleşim hizmetinin özel bir şekli olup, yüksek kalite ile donatılmış ve yüksek fiyat kategorisinde yer alan konut tesisleridir.
Ortaklaşa Yaşam
“Ortaklaşa yaşam– başlığı altında, ortaklaşa bağlamlar kapsamında yaşamayı teşvik etmek ve yapılandırmak isteyen yaşam projeleri özetlenmektedir. Hem büyüklüğü hem de yaşayanların yapıları açısından farklılık gösterebilir. Bina toplulukları, kooperatifler, jenerasyon-karma yaşam projeleri ya da yaşam toplulukları mevcuttur. Bu yaşam şekli, aslında genelde ikamet edenlerin kendi kendilerine yaratmış oldukları projelerdir.
Ayakta Bakımın Yapıldığı Toplu Konutlar (Bkz. Bilgilendirme Broşürü No. 29 ve 30) Bedensel, zihinsel ya da ruhsal sorunlar yaşayan insanlara yönelik ayakta bakımın yapıldığı toplu konutlar, ortaklaşa yaşamın özel bir şeklini oluşturur. Bu toplu konutlar bakımevleri için bir alternatif oluşturur. Burada özellikle, ev ortamında artık bakımının sağlanamadığı, yüksek bakım ve destek ihtiyacı olan insanlar, özellikle demans hastası yaşlılar yaşar.
Bakımevi (Bkz. Bilgilendirme Broşürü No.11 ve 12)
Bakımevleri, bakımlarının ev ortamında ya da başka tesislerde yapılması artık mümkün olmayan hastalar için sağlanan yatarak bakım tesisleridir. Bakımevi sakinlerine, bakımevlerinde komple ve tüm gün bakım hizmeti sunulur. Bakımevi odaları tek ya da çok yataklıdır. Kısmen özel ağırlık noktaları vardır, örneğin demans hastası insanların bakımı, ya da komada olan kişiler için. Bakımevine yerleşebilme şartı, sağlık sigortasının tıbbi hizmeti (MDK) tarafından bakıma muhtaçlığın ve yatarak bakımın gerekliliğinin kabul edilmesidir.
Diğer Bakım Hizmetinin Verildiği Yaşam Şekilleri
Bakımın yapıldığı münferit yaşam, terapötik toplu konutlar, geçici bakımevleri ile kriz evleri, yaşın kriter olmadığı uygun hedef gruplarına göre tasarlanmıştır. Hedef gruplar, psikolojik rahatsızlığı olanlar, evsizler, engelli insanlar gibi kişi gruplarıdır. Buraya giriş yapmak pek kolay değildir. Bu kişilerin öncelikle psikiyatrdan uygun bir rapor almaları gerekir.