24 – Sağlık vekaletnamesi – Bakım kararı – Hasta kararı
Bilgilendirme broşürü no. 24
Kaza, inme, ameliyat veya başka olaylar beklenmedik şekilde herkesin başına gelebilir ve bağımsız hareket edilemeyecek ve mantıklı karar verilemeyecek durumların oluşmasına neden olabilir. Böyle durumlarda akrabalar da sadece vekaletname ile karar verebilir ve hareket edebilirler. Yani her zaman yazılı bir onay gereklidir.
Sağlık vekaletnamesi
Bir sağlık vekaletnamesi ile ilgili kişi veya kişilerin karar verme ve hareket etme ehliyetini yitirmesi durumunda onun adına hukuken geçerli şekilde hareket etme hakkına sahip bir veya birden fazla kişi belirlenir.
Bu vekaletname, düzenlendiği tarih itibariyle vekalet veren ile vekalet alan arasında (ve beyan verilmesi gereken üçüncü kişilerin nezdinde) geçerlidir. Belirleyici olan, vekalet veren ile vekaleti alan kişi arasındaki güvendir, yani ör. bu vekaletnameden ancak bir ehliyetsizlik durumu söz konusunda faydalanılacağına ilişkin güvendir. Ör. bakım evi sözleşmesi, varlıkların yönetimi, konut ile ilgili hususlar vs. gibi tüm hususlar devredilebilir.
Vekaletname sadece banka işlemlerini kapsıyorsa bir banka vekaleti söz konusudur. Banka hesapları, depolar, kiralık kasalar vs. konusundaki vekaletnameler bankalarda veya tasarruf sandıklarında doğrudan verilmelidir, çünkü bunlar çoğu zaman sadece kendi formlarını kabul ederler.
Bir vekaletname ilgili kişi henüz ticari ehliyet sahibiyken düzenlenmelidir ve ayrıca noter tarafından tasdik edilebilir. Bunu avantajı, ilgili kişinin ticari ve onay ehliyetine haiz olup olmadığının kontrol ediliyor olması ve vekaletname örneğinin noterde bulunmasıdır. Bir ev veya arazi mülkiyeti söz konusuysa noter tasdikli bir vekaletname zorunludur.
Bakım kurumu vasıtasıyla vekalet verenin imzası ücret karşılığında tasdik edilebilir.
Vekalet verilen kişi sadece sağlık vekaletnamesinin orijinali ile işlem yapabilir. Ör. kapalı kurumlara yerleştirme veya sağlık alanında ağır kararlar gibi alanlarda, vekaletname bulunsa bile ayrıca bir mahkeme kararının gerektiği durumlar vardır.
Ayrıca vekaletnamede vekalet verilen kişinin yanı sıra esas vekalet verilen kişinin hastalık veya başka bir ağır engel dolayısıyla bu görevini yerine getirememesi durumlarında yedek vekalet verilmek üzere ilave olarak üçüncü bir kişinin ismen belirtilmesi önerilir. Vekaletnamenin ölüm sonrasında da sürmesi isteniyorsa bunu vekaletnamede belirtilmesi gerekir.
Normalde ayrı olan hasta kararı, sağlık vekaletnamesi veya bakım kararı gibi konularda güven duyduğunuz tek bir kişi tüm görevlerden sorumlu olacaksa bir genel vekaletname verilebilir. Bu vekaletnamede tüm konular aynı münferit belgelerde olduğu gibi detaylı olarak kayıt altına alınmalıdır.
Bakım kararı
Bir bakım kararı ile bakıma ihtiyaç duyma durumunda Medeni Kanunun 1896. maddesi uyarınca bakım mahkemesi tarafından bakım sağlayacak olanların atanması amacıyla bir veya birden fazla kişi belirlenir. İlgili kişi aynı zamanda hiçbir şart altında yasal bakım sağlayacak olan kişi olarak görevlendirilmeyecek olan kişiyi de belirtebilir. Bakım kararı, vekil olarak hiç kimsenin belirlenemeyeceği veya belirlenmek istenmediği ancak kendisiyle ilgili konuların yine de mahkeme kontrolünde düzenlemesi için nedenlere sahip olunduğunda da söz konusu olur. Bu kararda bakımın sürdürülmesine ilişkin somut istekler belirtilebilir, ör. hekim seçimi, yatışlı veya ayakta bakım kurumunun belirlenmesi, evin boşaltılması esnasında yapılacaklar vs.
Noter tasdikine ihtiyaç yoktur. Ancak görevin kabulünden emin olmak için bakımı üstlenmesi arzu edilen kişi bu konuda bilgilendirilmelidir.
Hasta kararı
Hasta kararı ile birlikte ifade etme, karar verme ve onaylama ehliyetlerinin yitirilmesi durumunda gerçekleştirilmek üzere belirli tedaviler veya tıbbi müdahalelere ilişkin isteklerin kayıt altına alınması sağlanır. Sağlık vekaletnamesinde olduğu gibi gerekli beyanlarda bulunacak bir veya birden fazla kişi belirlenebilir. Burada belirtilen, ör. yaşam süresini uzatacak tedbirler içeren tedavilerin reddi veya tedavinin ağrı kesicilerle sınırlandırılması gibi isteklerin öncesinde güven duyulan bir hekim ile görüşülmüş olası önerilir. Gezici ölüm yardım kurumları, yerel bakım dernekleri veya Merkezi Ölüm Yardımı İrtibat Noktası (ZAH) da aynı şekilde ücretsiz danışmanlık ve ifade etme yardımları sunmaktadır.
Hasta kararına ilişkin yasal düzenleme, bakım sağlayanların ve vekalet sahibi kişilerin ilgili kişi karar verme ehliyetine sahip olduğu sürece onun yazılı hasta kararına uymak zorunda olduğunu belirtir. Onlar, hasta kararında belirtilmiş olan hususların geçerli yaşam ve bakım şartlarına uygun olup olmadığını kontrol etmeliler ve kararı veren kişinin isteklerinin yerine getirilmesini sağlamalılar.
Bu karar her türlü hastalık durum ve şartlarını kapsayabilir. İlgili kişi kararını değiştirmediği sürece bu karar hastalığın her aşamasında geçerlidir. Hasta kararı yazılı olarak mevcut olmak zorundadır. Hasta kararı verilmeden önce profesyonel bir danışmanlık alma zorunluluğu yoktur ancak önerilir ve ayrıca düzenli aralıklarla güncellenmesi de önerilir.
Bir sağlık vekaletnamesinin bir hasta kararı ile ilişkilendirilmesi tavsiye edilir. İlgili kişi, kendisi ve yaşam şartları için olabildiğince kapsamlı bir sağlık çözümünün gerçekleştirilmesi için bu kararların ilişkilendirilmesi ve ne şekilde ilişkilendirileceğine karar verebilir.
Orijinallerin kolay erişilebilir şekilde muhafaza edilmesi ve karar veya vekalette tanımlanmışolan kişilerin bilgilendirilmesi gerekir. Aynı şekilde bir noterde muhafaza edilebilir veya Federal Noterler Odasında da kayıt altına alınabilirler.
Bir hasta kararının, sağlık kararının, sağlık vekaletnamesinin veya bir bakım kararının mevcut olduğuna, bunun nerede bulunabileceğine ve böyle bir durumda kimin bilgilendirileceğine ilişkin bilgilerin yer aldığı bir kartın cüzdanda bulundurulması amaca uygun olacaktır.